Grzyby - cudzożywne beztkankowce. Porosty
Grzyby to organizmy heterotroficzne, bez tkankowe. Większość z nich zasiedla wilgotne środowiska lądowe o niewielkim zasłonecznieniu, temperaturze w zakresie 5 - 40oC oraz odpowiedniej zawartości materii organicznej. Grzyby wraz z grzybopodobnymi są przedstawicielami któlestwa Protista są przesmiotem zainteresowania dyscypliny nauk biologicznych nazwanej mikologią.
Do kólestwa grzybów należą organizmy zbudowane z komórkek o cechach budowy współnych dla wszystkich komórek wuariotycznych. Mają one jednak różne cechy właściwe tylko grzybom:
- ich ściana komórkowa jest zbudowana z chityny
- główny materiał zapasowy stanowią u nich tłuszcz i glikogen
W wakuolach lub w ścianie komórkowej niektórych grzybów występują liczne barwniki. Są one nieoatywne fotosyntetycznie, ale nadają grzybom rozmaite, niekiedy bardzo intensywne zabarwienie.
Budowa grzybów
Wśród grzybów występują organizmy jednokomórkowe, np drożdże, większość z nich jednak organizmy wielokomórkowe. Ich komórki zawierają jedno, dwa lub wiele jąder (komórczaki). Grzyby są plechowcami, czyli organizmami, których ciało - grzybnia - nie wykazuje zróżnicowania na tkanki i organy. Jest ono zbudowane z długich, nitkowatych, prostych lub rozgałęzionych strzępek, które mogą się ciasno ze sobą splatać, tworząc nibytkankę (plektenchymę).. Z nibytkanki są zbudowane m.in. owocnik grzybów należących do workowców i podstawczakó. Owocniki to powstające w następstwie procesu płciowego specjalnie ukształtowane części grzybni wewnątrz których powstają zarodnie z zarodkami.
Odżywianie
Wszystkie grzyby należą do heterotrofuf. Grzyby saprobiontyczne odżywiają się martwą materią organiczną, którą rozkładają do substancji prostych - podobnie jak saprobiotyczne bakterie - za pomocą wydzielanych do środowiska zewnętrznego enzymów hydrolitycznych. Grzyby pasożytnicze atakują rośliny, zwierzęta, w tym ludzi, a nawet grzyby innych gatunków, wywołując niekiedy bardzo groźne choroby. Grzyby symbiotyczne żyją w symbiozie z innymi organizmami, np. zielenicami, tworząc porosty lub w mikoryzie z korzeniami roślin Grzyb korzysta z produktów fotosyntezy, a sam dostarcza wodę z solami mineralnymi i niektóre substancje wzrostowe. Znane są również gatunki grzybów drapieżnych, które za pomocą specjalnie przekształconych strzępek chwytają niewielkie zwierzeta glebowe (głównie pierścienice i nicienie), a następnie penetrują ich ciała, wydzielając enzymy trawiące tkanki.
Oddychanie
Grzyby pozyskują energię w procesie oddychania tlenowego lub fermentacji. Zdolność niektórych gatunków (np drożdży) do fermentacji jest wykorzystywana od bardzo dawna m.in. do produkcji alkoholu i wypieku chleba (uwalniany podczas fermentacji dwutlenek węgla zapewnia spulchnienie ciasta).
Rozmnażanie
Większość grzybów może rozmażać się zarówno bezpłciowo, jak i płciowo. Rozmnażanie bezpłciowe polega u grzybów na:
- fragmentacji plechy - każdy fragment plechy może dać początek nowej grzybni. Zdolność tę wykorzystuje się w hodowli pieczarek;
- pączkowaniu - na komórkach tworzą się drobne wyrostki w kształcie mączków, które rosną, po czym odrywają się od komórki macierzystej;
- rozsiewaniu zarodników (spor), prze czym zarodki mogą być komórkami nieruchliwymi - aplanosporami - lub ruchliwymi - zoosoirami
W śród rozmnażania płciowego u grzybów wyróżniamy:
- gametogamię - jest to łączenie sie gamet, które mogą przyjmować postać izo-, anizo- lub oogamii. Gamety powstają w gametangiach, które mogą być zróżnicowane na gametangia męskie - plemnie - i gametamgia żeńskie - lędnie. Gametogamia zachodzi np. u skoczkowców;
- gametangiogamię - polega ona na łączeniu się całych gametangiów, zawartość plemni przelewa się do lęgni przez tzw. włostek. Gametongiogamia zachodzi np. u workowców i sprzężniowców;
- somatogamię - polega ona na kopulacji i zrastaniu się zróżnicowanych płciowo strzępek. Zachodzi np. u podstawczaków;
U niektórych grzybów połączenie sie cytoplazmy gametagiów lub strzępek - plazmogamia- jest oddzielone w czasie od połączenia jąder komórkowych - kariogamii. W wyniku plazmogamii powstają strzępki dwujądrowe - dikariotyczne.
Cykle rozwojowe grzybów
W cyklu rozwjowym grzybów wyróżnia się: fazę diploidalną (2n), fazę haploidalną (n), a u niektórcyh również dwujądrową dikariofazę (n+n), zwaną również fazą jądre sprzężonych.
Cykl rozwojowy sprzężniowców
Cykl rozwojowy workowców
cykl rozwojowy podstawczaków
Porosty
Porosty to organizmy zbudowane ze strzępek grzybów, głownie workowców, rzadziej podstawczaków, które tworzą układy mutualistyczne z komórkami zielenic lub sinic. Strzępki sa ciasno splecione, podobnie jak w owocnikach, a komórki zielenic lub sinic znajdują się między nimi.
Porosty można spotkać zarówno w strefie arktycznej, jak i w wilgotnych lasach równikowych. Mają one niewielkie wymagania życiowe i dużą odporność na skrajnie niekorzystne warunki środowiska, dlatego występują w zasadzie we wszystkich środowiskach, w tym na terenach niezajętych przez żadne inne organizmy. Rosną nie tylko na glebie, ale też na skałach i pniach drzew. Nazywa się je organizmami pionierskimi, ponieważ rozpoczynają proces gromadzenia się materii organicznej, w którego wyniku podłoż mineralne zmienia się w glebę.
Organizmy te są jednocześnie wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, głównie tlenkami siarki, które powodują zakwaszeniae odpoadów. Stąd obszary o wysokim stopniu skażenia atmosfery są ubogie w te organizmy lub zupełnie ich pozbawione. Powrót porostów na określony obszar wskazuje na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza Ta szczególna wrażliwość porostów znalazła praktyczne zastosowanie w monitorowaniu stanu czystości powietrza. Najmniej odporne na działanie zanieczyszczenia są porosty kszaczzkowate, najbardziej - porosty skorupiaste.
Porosty rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo wykorzystując w tym celu specjalne struktury plechy nazywane rozmnóżkami.
Darmowy hosting zapewnia PRV.PL