Składniki cytoplazmy

Składniki cytoplazmy

Cytozol jest to roztwór koloidalny, w którym fazę rozpraszającą stanowi woda, a fazę rozproszoną - inne związki nieorganiczne i organiczne.

Elementy cytoszkieletu

Ruch cytozolu

Dzięki temu cytozol pośredniczy w transporcie substancji między organellami i między organellami a srodowiskiem zewnętrznym komórki.

Siateczka śródplazmatyczna

Siateczka śródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne) to system błon biologicznych przyjmujących postać spłaszczonych woreczków (cystern) i rozgałęziających się kanalików. Rozciągają się one praktycznie na cały obszar komórki i łączą z zewnętrzną błoną otoczki jądrowej. Wyróżnia się siateczkę szorstką, na której powierzchni znajdują się rybosomy i siateczkę gładką, która nie zawiera rybosomów.

Siateczka śródplazmatyczna szorstka odpowiada w komórce głównie za syntezę białek przeznaczonych na eksport.

Siateczka śródplazmatyczna gładka jest zaangażowana głównie w syntezę lipidów, w tym kwasów tłuszczowych, fosfolipidów i steroidów.

Rybosomy

Rybosomy to strukturynieotoczone żadną błoną, odpowiadające za syntezę białek w komórce. Dkładające się z dwóch podjednostek - małej i dużej - zbudowanych z białek i rybosomowego RNA (rRNA). Rybosomy pozostają zawieszone w cytozolu (na nich wytwarzana jest większość białek potrzebnych komórce) lub są zaiweszane z białkami siateczki śródplazmatycznej.

Rybosomy klasyfikuje m.in. na podstawie ich współczynnika sedymentacji. Określa on szybkość opadania cząsteczek w roztworze podczas wirowania.

Aparat Golgiego

Aparat Golgiego jest zbudowany z wielu płaskich, rozszerzających się na końcach woreczków (cystern), ułożonych w stos. Na brzegach stosu tworz a się różnej wielkości pęcherzyki.
Polega ono m.in. na modyfikowaniu przenoszonych z niej białek oraz lipidów, sortowaniu ich oraz upakowaniu w pęcherzyki transportowe, w których przenoszone są do miejsca przeznaczenia.

Lizosomy

Lizosomy to niewielkie pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną, występuje tylko w komórkach zwierzęcych i u niektórych protistów. Zachodzi w nich trawienie wewnątrzkomórkowe m.in. zużytych lub uszkodzonych organelli komórki lub składników dostarczonych na drodze endocytozy.

Peroksysomy i glioksysomy

Peroksysomy to drobne, otoczone pojedynczą błoną pęcherzyki występujące we wszystkich komórkach eukariotycznych. Zawierają enzymy katalizujące reakcje utleniania i redukcji związków organicznych. Ubocznym produktem tych reakcji jest toksyczny dla komórki nadtlenek wodoru (H2O2). Związek ten jest jednak szybko unieszkodliwiany przez katalozę - enzym rozkładający do do wody i tlenu. Peroksysomy znajdujące sie w komórkach ludzkiej wątroby uczestniczą ponadto w neutralizacji alkoholu etylowego.

Glikosysomy mają taką samą strukturę jak peroksysomy Występują wyłącznie u roślin, w tkankach nasion magazynujących lipidy.