Rola wody i składników mineralnych w organizmie

Woda

Woda ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne, jest jednym z najważnijszych związków występujących w organizmie. Jej obecność warunkuje aktywność życiową komórek. Dzięki dipolowei budowe cząsteczki jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem - tworzy środowisko wewnętrzne organizmu, w którym zachodzą wszystkie niezbędne do zycia rekacji chemiczne oraz są transportowane cząsteczki biorące w nich udział. Umożliwia także usuwanie wielu szkodliwych związków powstających w procesach przemiany materii. Woda bierze bezpośredni udział tylko w nielicznych reakcjach biochemicznych np. jest substratem w reakcji hydrolizy lub produktem utleniania biologicznego.

Wysoka pojemność cieplna i dobre przewodnictwo cieplne sprawia, że woda zapobiega akumulacji ciapła powstałego w trakcie procesów metabolicznych. Z kolei jej wysokie ciepło parowanie chroni ustrój przez przegrzaniem.

Duże napięcie powierzchniowe wody ułatwia krążenie krwi i limfy w naczyniach włosowatych.

Średnia zawartość wody w ciele dorosłego człowieka wynosi ok. 60 %. Znaczna jej część wypełnia przestrzenie niezajęte przez struktury komórki, stanowiąc fazę rozpraszającą cyrozolu. Reszta wystepuje poza obrębem komórek - jest głównym składnikiem płynów ustrojowych, m.in. krwi, limfy i płynu tkankowegi wypełniającego przestrzenie międzykomóekowe.
Zawartość wody w poszczególnych tkankach i narządach jest różna. Najmniej wody zawiera tkanka tłuszczowa (ok. 10% ) i kości (ok. 22%).

Głownym źródłem wody dla organizmu są napoje oraz pokarm. Choć niemal we wszystkich produktach spożywczych występuje woda, największą jej zawartością charakteryzują się owoce i warzywa.

Zawartość wody w wybranych prosduktach

Ptodukt	Zawartość wody (%)
mięso wieprzowe	42
ryby słodkowodne	80
kurczak surowy	74
jaja	74
chleb	40
mleko 1,5%	89
kefir	91
ser żółty	38
masło	16
sok pomarańczowy	89
melon	92
jabłka	84
truskawki	90
sałata	95
pomidory	94

Bilans wody

To różnica między ilościa wody pobranej przez organizm, a ilością wody oddanej do otoczenia w ciągu doby. Prawidłowy bilans wody człowieka wynosi zero.

Woda jest pobierana z pokarmem i napijami, natomiast wydalana z moczem, kałem, wydychanym powietrzem oraz przez skóe.

Pobieranie wody (ml)	Wydalanie wody (ml)
z napojami 1500 z pokarmami 800 woda metaboliczna 250	przez skórę 400 przez płuca 500 z moczem 1500 z kałem 150
Razem 2550	Razem 2550

Zapotrzebowanie na wodę reguluje ośrodek pragnienia znajdujący się w podwzgórzu. Jest on ściśle związany z ośrodkiem termoregulacji. Wzrost temperatury lub ciśnienia krwi powoduje wzmożone pragnienie.

Jeśli woda nie zostanie uzupełniona, to w nerkach zwiększy się wchłanianie zwrotne wody i zostanie zredukowana ilość powstającego moczu. wydalanie wody odbywa się bez względu na jej zawartość w organizmie, dlatego niedostateczna ilość prowadzi do szybkiego odwodnienia. Utrata powyżej 15 % ogólnej zawartości wody w organizmie wywołuje postępujące zaburzenia czynności mózgu, płuc, serca, wątroby i nerek.

Składniki mineralne

Składnikami mineralnymi nazywa się pierwiastki niezbędne do funkcjonowania organizmu, któe po spaleniu pozostają w postaci popiołu (mieszaniny tlenków i soli mineralnych).

Składniki mineralne odpowiadają głównie za regulację czynności fizjologicznych m.in. wpływają na ciśnienie osmotyczne i pH środowiska wewnętrznego organizmu, polaryzację oraz przepuszczalność błon komórkowych, przewodzenie impulsów nerwowych i krzepliwość krwi.

W zależności od ilości, w jakiej występują w organizmie, składniki mineralne dzieli się na :

makroelementy: węgiel (C), wodór (H), tlen (O), azot (N), siarka (S), fosfor (P), wapń (Ca), magnez (Mg), potas (K), sód (Na), chlor (Cl) - każdy z nich stannowi minimum 0,01 % suchej masy ciała. Sześć spośród makroelementóe : węgiel, wodóe, tlen, azot, siarkę i fosfor, określa się mianem pierwiastków biogennych, ponieważ wchodzą one w skład związków organicznych budujących wszystkie organizmy
mikroelementy: m.in. żelazo (Fe), miedź (Cu), cynk (Zn), mangan (Mn), molibden (Mo), selen (Se), chrom (Cr), jod (I), flour (F) - każdy z nich stanowi 0,00001 - 0,01 % suchej masy ciała.

Składniki mineralne nie są wytwarzane w organizmiee, dlatego wraz z pokarmem powinno dostarczać się ich co najmniej tyle, ile jest wydalane. Dzienne zapotrzebowanie na makroelementy wynosy powyżej 100 mg, a na mikroelementy poniźej tej granicy. Tempo ich przyswajania z przewodu pokarmowego zależy od aktualnego zapotrzebowania na te składniki, pH środowiska przewodu pokarmowego, a także od składników pożywienia.

Rola wybranych makro- i mikroelementów w organizmie człowieka

Pierwiastki		Główne źródła	Znaczenie	Podstawowe objawy niedoboru
Makroelementy	WAPŃ	mleko i przetwory melczne, jaja	stanowi materiał budulcowy kości i zębów uczestniczy w procesach krzepnięcia krwi zapewnia prawidłowe funkcjonowanie mięśni oraz układu nerwowego	pruchnica zębów krzywica (u dzieci) osteoporoza (u dorosłych) zaburzenia krzepnięcia krwi zaburzenia pracy serca i mięśni szkieletowych
	MAGNEZ	rośliny strączkowe, orzechy, mięso	jest składnikiem kości i zębów zapewnia prawidłowe funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego	zaburzenia pracy serca zwiększona pobudliwość nerwowo-mięsniowa
	SÓD I CHLOR	ser żółty, drób, ryby, sól kuchenna	regulują utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego i równowagi kwasowo - zasadniczej odgrywają ważną rolę w zachowaniu prawidłowej pobudliwości mięśni i przepuszczalności błon komórkowych	ze względu na spożywanie soli praktycznie nie występują
	POTAS	rośliny strączkowe, orzechy, owoce cytrusowe, banany, zielone warzywa, pomidory, ziemniaki	reguluje utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych utrzymuje prawodłowy rytm serca	zaparcia utrata apetytu uczucie znużenia skurcze jelit i mięśni nieregularne bicie serca
Mikroelementy	ŻELAZO	mięso, wątroba, jaja, ryby, orzechy, szpinak, figi	jest składnikiem hemoglobiny oraz licznych enzymów uczestniczących w oddychaniu tlenowym	anemia (osłabienie, zawroty głowy, bladość skóry i spojówek, uczucie kołatania serca) zaburzenia procesu oddychania tlenowego
	JOD	ryby morskie, glony morskiem jodowana sól kuchenna	jest składnikiem hormonów tarczycy tegulujących tempo przemiany materii	u dorosłych przerost tarczycy u dzieci niedorozwój umysłowy i zahamowanie wzrostu
	fluor	woda pitna, ryby morskie, soja	buduje kości wchodzi w skład szkliwa zębów	zwiększona podatność zębów na pruchnicę

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL