Sachartdy (cukry) są jedną z najliczniejszych i najbardziej zróżnicowanych grup związkwó organicznych występujących w żywych organizmach. W przyrodzie powstają głównie w wyniku fotosyntezy przeprowadzanej przez rośliny. Stanowią ok. 80 % suchej masy roślin i jedynie ok. 1 % suchej masy zwierząt. Potocznie nazywa się je węglowodanami, ponieważ w ich cząsteczkach zawsze oprócz węgla występują wodur i tlen w stosunku 2:1.
Ze względu na budowę wyróżniamy : monosacharydy, oligosacharydy i polisacharydy.
Monosacharydy
Monosacharydy (jednocukry, cukry proste) mają najpopularniejszą budowę. Zawierają od trzech do siedmiu atomów węgla w cząsteczce, stąd ich nazwy, np. triozy (C3), pentozy (C5), heksozy (C6).
Monosacharydy zawierają grupę aldechydową określa się jako aldozy, natomiast zawierające grupę ketonową jako ketozy.
Monosacharydy są chemicznie obojętne, mają śłodki smak, dobrze rozpuszczają się w wodzie i wykazują aktywność osmotyczną.
Między grupą aldechydową lub ketonową, a jedną z grup hydroksylowych tworzy się wtedy mostek tlenowy powodujący zamknięcie cząteczki.
KLASYFIKACJA WYBRANYCH SACHARYDÓW
monosacharydy
oligosacharydy
polisacharydy
triozy: aldehyd glicerynowy, dihydroksyaceton
disacharydy: sacharoza laktoza maltoza
skrobia glikogen celuloza
Oligosacharydy
Powstają przez połączenie od dwóch do pięciu cząsteczek cukrów prostych wiązaniem O-glikozowym. Oznacza to, że reszty cukrowe są połączone ze sobą mostkiem tlenowym. Najważniejszą biologicznie grupę oligosacharydów stanowią disacharydy (dwucukry), będące produktami kondensacji dwóch cząsteczek cukru prostych. Ich właściwości fizykochemiczne są podobne do właściwości monosacharydów. Wśród dwucukrów największe znaczenie mają : sacharydy (cukier buraczany, cukier trzcinowy), laktoza (cukier mlekowy) i maltoza (cukier słodowy).
Polisacharydy
(wielocukry) to związki zbudowane z dużej liczby monosacharydów połączonych wiązaniami O-glikzydowymi. Utworzone w ten sposób łańcuchy mogą być proste lub rozgałęzione, Polisacharydy, w odróżnieniu od monosacharydów i dusacharydów, są nierozpuszczalne w wodzie. Dzięki temu mogą pełnić w organizmie funkcję zapasową lub budulcową.
