| Nazwa choroby | Droga zarażenia | Ogólna charakterystyka |
|---|---|---|
| Wścieklizna | głównie ugryzienie przez chore zwierzę, także kontakt z jego wydzielinami | uszkodzenie układu nerwowego: ślinotok, bolesne skurcze mięśni, także mięśni gardła, i związany z tym wodowstręt, zaburzenia koordynachi ruchów lub paraliż |
| AIDS | kontakzy seksualne z osobami zakażonymi, kontakt z zakażoną krwią, zakażenia dziecka przez chorą matkę w trakcie ciąży, porodu lub karmienia piersią | początkowo wystepują objawy grypopodobne, następnie trwający nawet kilkanaście lat okres bezobjawowy; pełnoobjawowy AIDS cechują : spowodowane przez różne typy patogenów infekcje oportunistyczne (tzn. takie, które u osób wolnych od HIV nie występują bądź mają niezwykle łagodny przebieg), rozwój nowotworów (min. mięsaka Kaposiego) oraz objawy uszkodzenia układu nerwowego |
| Choroba Heinego - Medina | droga pokarmowa lub kropelkowa | choroba wielu dziecięcego; może przebiegać łagonie, ale może być też śmiertelna; objawy związane głównie z zakząeniem układu nerwowego: zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, zapalenie mózgu, porażenie kończyn |
| Zakażenie HPV - brodawczak ludzki | skóra, kontakty seksualne, zakażenie dziecka przez chorą matkę w trakcie ciąży, porodu | choroba może dawać objawy kliniczne w postaci brodawek na skórze, narządach płciowych lub przebiegać bezobjawowo; zakażenie niektórymi szczepami może prowadzić so powstania raka szyjki macicy |
| Grypa | droga kropelkowa | dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe, suchy kaszel, wysoka gorączka, katar, w przebiegu choroby często dochodzi do powikłań np. zapalenia płuc czy mięśnia sercowego |
| Odra | droga kropelkowa | choroba zwykle rozwija się u dziecii w wieku 3 - 5 lat; okres wylęgania wynosi ok 2 tygodni; pierwszymi objawami są: gorączka, zapalenie sppojówek oraz błony śluzowej nosa, następnie pojawia się charakterystyczna wysypka; występują też objawy zapalenia oskrzeli i płuc |
| Ospa wietrzna | droga kropelkowa | choroba wieku dziecięcego; może wystąpić u dorosłych, przebieg jest wtedy znacznie cięższy; okres wylęgania choroby tzwa ok. 2 tygodni; głównym objawem jest wysypka; ten sam wyrus po kilku latach może wywołać półpaśca |
| Nazwa choroby; czynnik zakaźny |
Droga zakażenia | Objawy | Profilaktyka |
|---|---|---|---|
| Gruźlica; prątek gruźlicy |
droga kropelkowa, rzadziej pokarmowa (przez picie mleka od zakażonych zwierząt lub spożycie surowego mięsa chorego zwierzęcia) | kaszel, gorączka, ból w klatce piersiowej, spadek masy ciała, gruzełki (guzki gruźlicze) w obrębie zainfekowanych tkanek; może dotyczyć układu oddechowego lub innych narządów | okresowe prześwietlrnia płuc, szczepienia ochronne, izolacja chorych, badania weterynaryjne zwierząt |
| Czerwonka bakteryjna; pałeczka czerwonki |
droga pokarmowa, najczęściej chorują małe dzieci w okresie przedszkolnym | wysoka gorączka, bóle brzucha, biegunka niekiedy zawierająca krew, drgawki, utrata przytomności, wymioty | przestrzeganie zasad higieny, właściwe przechowywanie żywności, izolacja chorego |
| Dur brzuszny; (dawniej tyfus) pałeczka duru drzusznego |
droga pokarmowa, przez zakażona wodę lub pokarm, bezpośredni kontakt z chorym przy nierzestrzeganiu zasad higieny, może być przenosziny przez owady zwłaszcza muchy | gorączka, ból brzucha, powiększenie wątroby i śledziony, wysypka na klatce piersiowej, język pokryty brunatnym nalotem | szczepienia ochronne, przestrzeganie zasad higieny, gotowanie wody pitnej |
| Cholere; paciorkowiec cholery |
droga pokarmowa przez wodę lub pokarm skażony bakteriami, kontakt z chorym | występuje zwykle w postaci epidemii, najczęściej w krajach o niskim poziomie higieny, nękanych wojnami i klęskami żywoiłowymi; biegunka, wymioty prowadzące do odwodnienia | szczepienia ochronne, przestrzeganie zasad higieny, ochrona ująć wody, izolacja chorych |
| Borelioza; kretek |
ugryzienie przez kleszcza, który jest nosicielem krętka | po 1-3 tyg. od ukąszenia może pojwaić się rumień wędrujący (zmiana skórna), objawy grypopodobne, osłabienia, objawy ze strony układu nerwowego, kostno-stawowe i układu krążenia | unikanie ekspozycji na zakażenie, odpowiednia odzież, stosowanie preparatów odstraszającyh kleszcze |
| Tężec; laseczki teżca |
rany zabrudzone ziemią | zaburzenia czucia, bóle głowy, szczękościski, wzmożone napięcie mięśni i drgawki; często kończy się śmiercią | szczepienia ochronne, osobom nieszczepionym podaje się surowicę przeciwtężcową |
| Nazwa choroby | Droga zarażenia | Objawy | Profilaktyka |
|---|---|---|---|
| Malaria | ukłucie samicy komara widliszka, w której ślinie znajdują się sporozolity (formy inwazyjne pasożyta); ze względu na wymaganą do rozwoju zarodźca wysoką temperaturę utrzymującą się przez dłuższy czas malaria występuje głównie w Azji, Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej | powtarzające się ataki dreszczy i wysokiej temperatury (często powyżej 40 oC), przewlekłe bóle głowy, nudności, wymioty, osłabienie, opryszczka wargowa; pierwszy atak malarii wystepuje zwykle po 2 tyg. od ukąszenia, później objawy choroby nawraają regularnie na przemian z okresami poprawy stanu zdrowie | odstaraszanie lub niszczenie komarów, m.in. przez osuszanie błot, będących siedliskiem ich larw; przed wyjazdek w rejony występowania ,alarii stosowanie leków antymalarycznych zwalczanie tej choroby w sklai światowej zajmuje się Światpwa Organizacja Zdrowia |
| Rzęsistkowica | głównie bezpośrednio drogą płciową, rzadziej w sposób pośredni - przez wspólne użądzenia sanitarne, ręcznik bieliznę | u kobiet rzęsistek pochwowy powoduje stany zapalne dróg rodnych, a częstp również moczowych; u mężczyzn występuje znacznie rzadziej, a zarażenie może przebiegać bezobjaowow | unikanie przygodnych kontaktów seksualnych, stosowanie prezerwatyw, przestrzeganie podstawowych zasad higieny |
| Lamblioza | spozywanie wody skażonej fekaliami lub pokarmów zawierających cysty pasożyta | chroniczne biegunki, silne bóle brzucha, nudności, cuchnące stolce, niedokrwistość, okresowe gorączki i zmęczenie, ubytek masy ciała, wysypki alergiczne | przestrzeganie przepisów sanitarnych (ochrona wód przed zanieczyszczeniami) i zasad higieny warzyw i owoców przed spożyciem |
| Toksoplazmoza | zarażenie człowieka następuje drogą pokarmową przez kontakt z zanieczyszczoną glebą, z kocimi odchodami, spozywanoe zanieczyszczonej wody lib żywności, zakażenie przez łożysko | u czlowieka występuje postać nabyta oraz wrodzona jako zakażenie przez łożysko; postaci nabytej toważyszy podwyższona temperatura ciała np. powiększenie węzłó chłonnych, zapalenie mózgu, wątroby; w postaci wrodzonej zarażenie może prowadzić do powstania wad rozwojowych układu nerwowego i narządu wzroku. | przestrzeganie zasad higieny, niespożywanie surowego mięsa oraz micie przegotowanego mleka |
| Czerwonka pełzakowa | akażenie drogą pokarmową, przez spożycie pokarmów, w których znajdują się cysty pasożyta, lub wypiciee skażonej wody; ważną rolę w rozprzestrzenianiu się pasożyta odgrywają muchy | biegunka, krwotoki z przewodu pokarmowego, szybko postępujące osłabienie i odwodnienie, niedokrwistość, nudności, ropnie wątroby i płuc; nieleczona może prowadzić do śmierci | przestzrzganie higieny osobistej, utrzymanie odpowiedniego stanu sanitarnego wód, ochrona żywności przed dostępem owadów. |
| Śpiączka afrykańska | świdrowce żyją we krwi sntylop, nie wywołując u nich objawów chorobowych; ich przenosicielami z antylop na człowieka (lub z człowieka chorego na zdrowego) są krwiopijne muchy tse-tse | w czsie ukłucia przez muchę świdrowiec przedostaje się do krwi oraz limfy, gdzie intensywnie się namnaża i skąd przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego; poczatkowo objawami są nieregularne ataki gorączki i bóle stawowe' poważne zaburzenia neurologiczne, a wśród nich śpiączka, występują dopiero po przedostaniu się pasożyta do płynu mózgowo rdzeniowego (niekiedy dopiero po kilku latach od zarażenia); choroba nieleczona zawsze kończy się śmiercią | higiena osobista, zwalcznie muchy tse-tse, wczesne wykrycie choroby |