Ciało gadów jest pokryte grubą i suchą skórą, w której występują jedynie nieliczne gruczoły zapachowe, służące np. wabieniu innych osobników. Silnie zrogowaciały naskórek wytwarza łuski, tarczki lub płyty rogowe. Jego wytworami są także pazury osłaniające ostatnie odcinki palców oraz rogowe listwy, które u żółwi zastępują zęby. Naskórek i jego wytwory chronią organizm przed utratą wody oraz urazami mechanicznymi. Co pewien czas naskórek ulega złuszczeniu, a w jego miejscu pojawia się nowy. Proces ten nosi nazwę linienia. Naskórek może być zrzucany w całości w postaci wylinki (u niektórych węży) lub miże złuszczać się płatami (u krokodyli i węży). W skórze znajdują się równiez komórki barwnikowe, od których rozmieszczenia zależy ubarwienie gadów. Ubarwienie pełni funkcje ochronne - głównie maskujące lub odstraszające. U niektórych gatunków podobną rolę odgrywają wyrostki skórne.
W szkielecie gadów występuje niewiele elementów chrzęstnych. Czaszka jest masywna i skostniała (chrząstka zachowuje się jedynie w okolicy węchowej i słuchowej). U gadów w wyniku przekształceń pierwszej pary łuków skrzelowych wyodrębnia się kośc kwadratowa, która łączy się stawowo z żuchwą. U jaszczurek oraz węży kość kwadratowa tworzy też połączenie stawowe z koścmi szczęk. Stawowe połączenia kości oraz brak zrośnięcia między prawą a lewą częścią żuchwy umozliwoa im połykanie w całości ofiar o rozmiarach większych niż szerokość ich głowy
Czaszka jest połączona z kręgosłupem za pośrednictwem jednego kłykcia potylicznego, co znacznie zwiększa ruchomość głowy. Dwa pierwsze kręgi kręgosłupa mają zupelknie inną budowę od pozostałych. Kręg pierwszy - dźwigasz - łączy czaszkę z kręgosłupem i ma kształt pierścienia. Kręg drugi, obrotnik, ma wyrostek przylegający do kręgu pierwszego, dzieki czemu ruchomość głowy jest bardzo duża. W odcinku piersiowym do kregów przylegaja dobrze rozwinięte żebra, których pierwsze pięc par u jaszczurek łączy się po stronie brzusznej z mostkiem, tworząc klatkę piersiową. Chroni ona narządy wewnętrzne i uczestniczy w wentylacji płuc.
Ciało gadów, podobnie jak ciało płazów, jest zawieszone na kończynach, choć są one nieco bardziej podsunięte pod tułów. Takie ustawienie kończyn pozwala na dość czybkie poruszanie się, a także na pobieranie ciepła z podłoża. Węże i niektóre jaszczurki są pozbawione kończyn.
Większość gadów to drapieżniki polujące na drobne bezkręgowce i kręgowce. Jednaj niektóre z nich (głównie krokodyle) polują na znacznie większe od siebie ssaki, m.in. antylopy, bawoły i jelenie. Wśród gadów sa tez zwierzęta roślinożerne (np. większość żółwi lądowych i niektóre gatunki jaszczurek).
W jamie gębowej gadów (z wyjątkiem żółwi) znajduja się zęby służące so przytrzymywania lub rozdrabniania pokarmu. Są one zwykle przyrośnięte do kości. Wyjątek stanowuą krokodyle - ich zęby mieszcza się w zębodołach. U niektóych weży i jaszczurek wykształcają się zeby jadowe, w których znajdują się ujścia gruczołów jadowych. Ich wydzielina - jad - wydostaje się podczas ugryznienia ofiary. Na dnie jamy gębowej znajduje się dobrze umięśniony język, który jest różniw wykształcony i różnych gatunków. Język węży i większości gatunków jaszczurek jest cienki, na końcu rozwidlony. Spełnia dunkcję narządu dotyku, U kameleonów jęzk jest długi, lepki i rozrzerzony na końcu. Wyszucany na znaczna odległóść, umozliwia chwytanie owadów
Pokarm z jamy gebowej trafia do przełyku, a następnie do umięśnionego żołądka, z którym łączy się jelito cienkie. Żołądek większości gadów jest jednokomorowy, a u krokodyli dzieli się na dwie części. Przednia jest silnie umięśniona i zawiera połykane przez zwierzę kamienia, które rozcierają pokarm. W tylnej części, gruczołowej, odbywa się trawienie pokarmu. Do przedniego odcinka jelita cienkiego - dwunastnucy - uczodzą przewody trzustki i wątroby. Na granicy jelita cienkiego i grubego znajduje się jelito ślepe. Jelito grube kończy się kloaką.
Narządem wymiany gazowej wszystkich gadów są płuca. Powietrze dociera do nich przez drogi oddechowe. Najpierw przez nozdrza zewnętrzne, dostaje się do jamy nosowej, oddzielonej od jamy gębowej podniebienie, wtórnym. Dzięki niemu gady mogą oddychać nawet wtedy gdzy jamę gębową wypełnia pokarm lub woda. Dalej powietrze trafia przez nozdrza wewnętrzne, jamę gębową oraz gardziel do krtani, Stamtąd przemieszcza się przez tchawicę do oskrzeli głównych wnikających do płuc. Płuca gadów mają budowę gąbczastą. Ich wentylacji opiera się na pracy mięśni klatki piersiowej i ruchach żeber. Jest ona efektywniejsza niż oddychanie gębowo - gardzielowo płazów. Podczas wdechu klatka zwiększa objętość, dzięki czemu zwiększa się też objętość płuc. Z uwagi na obecność silnie zrogowaciałego naskórka i jego wytworów gady nie prowadzą wymiany gazowej przez skórę.
Układ krwionośny gadów, podobnie jak wszystkich kręgowców płucodysznych, składa się z dwóch krwiobiegów - płucnego (małego) i obwodowego (dużego)
Sere gadów jest zbudowane z dwóch calkowicie oddzielonych od siebie przedsionków oraz komory z częściową przegrodą. Dzieli ona komorę na część prawą i lewą, co w znacznym stopniu zapobiega mieszaniu się krwi żylnej z tętniczą, a tym samym zwiększa wydajność wymiany gazowej. W czasie skurczu komory przegroda dotyka jej górnej części, rozdzielając dwa rodzaje krwi. Spośród wszystkich gadów jedynie krokodyle mają w komorze serca całkowita przegrodę.
Charakterystyczną cechą mózgowia gadów jest dobrze rozwinięte kresomózgowie oraz móżdżek. Kresomózgowie budują dwie wyraźnie od siebie oddzielone półkule mózgowe pokryte >b>korą mózgową. Jest ona słabo rozwinięta, dlatego mimi jej obecności gady zachowują się w sposób typowy dla kręgowców stojących na niższym poziomie ewolucyjnym, a ich mozliwości uczenia się i zapamiętywania się bardzo ograniczone. Kresomózgowie całkowicie przykrywa siąsiadujące z nim międzymózgowie, dlatego części mózgowia nie są już ułożone liniowo. Dzięki temu dochodzi do większej integracji między częściami móżgowia, co zwiększa koordynację czynności życiowych. Móżdżek jest zwykle niewielki, ale dobrze rozwinięty, a rdzeń przedłużony, w związki ze zwiększeniem ruchomości głowy i uniszeniem jej ponad poziom tułowie, tworzy wygięcie w kształcie litery S.
Najlepiej rozwiniętym narządem zmysłu u większości gatunków gadów jest wzrok Ich oczy są zaopatrzone w trzy powieki: górną, dolną i migawkową, tzw. migotkę, która stanowi dodatkową ochronę gałki ocznej (np. usuwa zanieczyszczenia). Podczas akomodacji soczewka nie tylko przesuwa się względem siatkówki, ale również zmienia swój kształt. Taki sposób akomodacji sprawia że oczy gadów są lepiej przystosowane do oglądania przedmiotów z różnych odległości niż oczy ptaków.
Narząd słuchu i równowagi u większość gadów jest zbudowany z ucha wewnętrznego i ucha środkowego. W uchu środkowym znajduje się zwykle wydłuzone swuczęściowe strzemiączko. Ucho środkowe jest z reguły przykryte błoną bębenkową. Brak błony występujący np. u węży sprawia że zwierzęta są zupełnie gluche. Potrafią jednak doskonale wyczuwać drgania podłoża.
Specyficznym narządem zmysłu wielu węży, m.in. grzechotników są jamki zawierające termoreceptory wrażliwe na promieniowanie cieplne. Są one zlokalizowane w części policzkowej, po obu stronach głowy. Ich obecność pozwala na precyzyjną lokalizację ofiary, której temperatura ciała jest wyższa od otoczenia. Dzięki temu węże są w stanie podążać śladem ofiary i upolować ją.
Gady mają lepiej niż płazy rozwinięty zmysł węchu, Bodźce węchowe są obdierane przez receptory zlokalizowane w górnej części jamy nosowej. Oprócz tego u wielu gadów niezależnie od jamy nosowej funkcjonuje dobrze rozwinięty narząd Jacobsona znajdujący się w jamie gęgowej. Reaguje on na bodźce chemiczne i służy do oceny pokarmu i rozpoznawania otoczenia. Węże używają go podczas tropienia ofiar.
Narządami wydalniczymi gadów są zanercza (nerki ostateczne). Odchodzą od nich moczowody, którymi mocz spływa do kloaki. U żółwi i jaszczurek występuje ponadto pęcherz moczowy.
Mocz większości gatunków gadów jest bardzo silnie zagęszczony i ma półpłynną konsystencję Zawiera głównie kwas moczowy, który łatwo się wytrąca w formie kryształów. Pozwala to gadom na znaczną oszczędność wody, gdyż z moczem wydalają tylko minimalną jej ilość. Ta cecha umozliwia wielu gadom przetrwać w bardzo suchych środowiskach, np. na pustyni. Gady, które żyją w wodzie (np. krokodyle) wydalają rozcieńczony mocz o dużej zawartości amoniaku i mocznika.
Gady są zwierzętami rozdzielnopłciowymi. Wiele gatunków cechyje dymorfizm płciowy występujący tylko w okresie godowym. Gady to pierwsze kręgowce, których rozwój odbywa się całkowicie w środowisku lądowym. Jedną z najistotniejszych cech tych zwierząt jest wykształcenie płon płodowych. To dzięki ich obecności rozwój zarodka jest całkowicie zalezny od środkowiska wodnego. U wszystkich przedstawicielu gromady wystepuje zapłodnienie wewnętrzne poprzedzone zaplemnieniem wewnętrznym Samce gadów (z wyjątkiem hatterii) mają służący do tego celu narząd kopulacyjny.
Większość gatunków gadów, w tym wszystkie krokodyle, żółwie i hatterie, to zwierzęta jajorodne. Samice składaja jaja zawsze na lądzie, w dobrze nasłonecznionych miejscach, czasem w specjalnie w tym celu wykopanych norach lub gnizdach. Osłony jaj są zwykle miękkie i skórzaste rzadziej twarde i wapienne, podobne do ptasich.
U gadów nie występuje stadium larwalne. Oznacza to, że młody osobnik od razu po urodzeniu jest podobny do dorosłego. Młode gady po wykluciu stają się szybko samodzielnie - dorosłe osobniki się nimi nie opiekują, Do wyjątków należą krokodyle, które opiekuja się zarówno jajami jak i młodymi.
Gady pojawiły się w późnym karbonie (ok. 320 mln lat temu). Pochodza od pierwotnych płazów ogoniastych. Podział systematyczny tej gromady opiera się na budowie czaszki przede wszystkim na obecności lub braku dołków skroniowych oraz ich liczbie.
RZĄD: ŻÓŁWIE
Są najstarszą współcześnie żyjacych gadów. Ich ciało jest schowane w ochronnym pancerzu utworzonym z tarcz kostnych, pokrytych zwykle rogowymi płytami. Żółwie nie mają zębów, lecz listwy rogowe na kościach szczęk i żuchwy.
RZĄD: HATTERIE
To jeden z najstarszych gadów. Pod względem bodowy mózgowia poruszania się są podobne do płazów ogoniastych
RZĄD: KROKODYLE
Krokodyle występują w Afrycem Azji, Australii oraz obu Amerykach. Prowadzą wodno - lądowy tryb życia. Szybko pływają i doskonale nurkują, ale na lądzie poruszaja się ocięzale i niezdarnia.
RZĄD: ŁUSKONOŚNE
Wyróżniają sie obecnościa łusek, które pkrywją większość ich ciała. Jedynie głowę, a czasem też brzuch pokrywają tarczki. Współcześnie łuskoskóre są zwierzętami lądowymi. Tylko nieliczne gatunki żyją w wodzie. Do łuskonośnych należą m.in. jaszczurki i węże.
Jaszczurki mają wydłużone ciało, z długim, ruchliwym ogonem. Zwykle mają dobrze wykształcone kończyny. Spośród żyjących obecnie około 4 rys. gatunków jaszczurek w Polsce wystepują zaledwie trzy: jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna i padalec zwyczajny
Węże maja wydłużone ciało ze stosunkowo krótkim ogonem. Z reguły odznaczają się brakiem kończyn; wyjątkowo u niektórych gatunków występują szczątkowe kończynu tylne. Mają tylko jedno płuco (prawe), a ich nerki są ułożone jedna za drugą. Obecnie znanych jest ok 2,5 tys gatunków węży, z czego w Polsce żyją 4.
Gady są zwierzętami ciepłolubnymi, dlatego w Polsce żyje niewiele ich gatunków. Ponadto, za sprawą człowieka ich liczebność od wielu lat stopniowo z=się zmniejsza Główną tego przyczyną są głęboko zakorzenione przesądy - co roku zabijanych jest wiele osobników mylnie uważanych za jadowite (np. węże niejadowite mylone ze żmijami zygzakowatymi). Wiele gatunków paga też ofiarą kolekcjonerów, którzy łowią często rzadkie gatunki, takie jak wąż Eskulapa. Ponadto zmniejszenie liczebności gadów wynika z niszczenia ich naturalnych siedlisk.
Gatunkiem szczególnie zagrożonym na wyginięcie jest żółw błotny. Zamieszkuje on niewielkie zbiorniki wodne leżące na bagnach i torfowiskach. Tereny te są często osuszane w celu zwiększenia powierzchni upraw. Jednak największym zagrożeniem dla tego gatunku są zmiany klimatyczne. Samice składaja jaja w czerwce, gdyż zarodki rozwijają się prawidłowo gdy średnia dobowa temperatura powietrza wynosi ponad 18oC. Tymczasem w tym właśnie okresie obserwuje się od pwenego czasu częste nagłe ochłodzenia i opady deszczu.
Do działań mających na celu zachowanie gadów w Polsce należą: