Obserwacje mikroskopowe jako źródło wiedzy biologicznej

Mikroskopy optyczne

W mikroskopach optycznych do uzyskania obrazu wykorzystuje się światło. Pozwalają one na 1000-krotne powiększenie obrazu obserwowanych obiektów i mają zdolność rozdzielczą równą 0,2 μm. Każdy mikroskop optyczny jest wyposażony w elementy układu optycznego i mechanicznego. Układ optyczny służy do oświetlenia preparatu i wytworzenia jego obrazu. Układ mechaniczny umożliwia manipulowanie preparatem oraz przesuwanie części optycznych względem preparatu. Aby uzyskać obraz, wiązkę światła kieruje się na preparat za pomocą szklanych soczewek kondensora. Po przejśiu światła przez preparat, jego obraz zostaje powiększony przez soczewki obiektywu i okularu, a następnie zogniskowany w oku obserwatora. Jest to obraz pozorny, powiększony i odwrócony.

Mikroskopy elektronowe

W mikroskopach elektronowych do uzyskania obrazu wykorzystuje się wiązkę elektronów. Do ich skupienia używa się soczewek elektromagnetycznych. Aby elektrony nie uległy rozproszeniu w kolumnie mikroskopu, w jej wnęrzu musi być wytworzona próżnia. Obraz preparatu powstaje na kliszy fotograficznej lub zostaje przekazay do kamery telewizyjnej.

Transmisyjny mikroskop elektronowy (Transmition Electron Microscope - TEM) umożliwia powiększenie obrazu do 1 000 000 razy, a jego zdolność rozdzielcza wynosi 0,2 μnm.

Skaningowy mikroskop elektronowy (ang. Scanning Electro Microscope - SEM) działa podobnie jak TEM. W mikroskopie tym elektrony nie przechodzą przez preparat, lecz bombardują jego powierzchnię. Dzięki temu wchodzą w interakcję z atomami struktur preparatu i wybijają z nich elektrony. Aby uzyzskać obraz, preparat pokrywa cię jonami metali (np. złota). Mikriskopy skanningowe umożliwiają powiększenie obrazu do 500 000 razy, a ich zdolność rozdzielcza wynosi do 1 nm.
Mikroskopia elektronowa umożliwia obserwację ultrastruktury cząsteczek materii nieożywionej (np. wirusów) oraz materii ożywianej (np. bakterii, komórke roślinnych i zwierzęcych). zasada działania mikroskopu transmisyjnego i skaningowego
możliwośći obserwacji oiektów o różnych wymiarach