Dzięki osmoregulacji zwierzę utrzymuje ilość wody i soli mineralnych na mniej więcej stałym poziomie. Najczęściej jednak przebywa ono w otoczeniu w którym stężenie tych substancji jest inne niż wewnątrz organizmu - z tego powodu musi je pobierać lub wydalać. Im wyższy poziom rozwoju ewolucyjnego reprezentuke zwierzę, tym bardziej skomplikowane są mechanizmy odpowiedzialne za utrzymanie stałości składu chemicznego i ilości wody w jego organizmie.
Zwierzeta radzą sobie z zachowaniem równowagi osmotycznej w różny sposób. Dla organizmów lądowych największym zagrożeniej jest utrata wody. W środoowisku lądowym zwierzęta tracą ten związek w skutek parowania z powierzchni ciała i wydalania. Niedobory uzupełniają pijąc wodę lub pozyskując ja z pokarmu. Do wyjątków nalezą zwierzęta, które mogą chłonąć wodę dzieki przepuszczającym ja powłokom (np. płazy).
Organizmy wodne nie sa narazone na niedobór wody, zagrożeniaj dla nih jest natomiast napływ lub odpływ soli mineralnych. O tym, w którą stronę dyfundować będzie woda, decyduje stężenie płynów wewnątrz organizmu. W związku z tym wyróżniamy zwierzęta:
Do zwierzat hipoosomatycznych nalezą żjące w wodzach słonych ryby kostnoszkieletowe. Są one narażone na stały napływ soli mineralnych i utratę wody. Aby zapobiec odwodnieniu piją wodę morską, a nadmias soli usuwaja przez skrzela oraz nerki. Gady i ptaki dodatkowo usuwają nadmiar roli za pomocą gruczołów solnych znajdujących się w jamie gębowej lub w okolicy oczodołów.
Organizmami hipersomatycznymi są zwierzęta słodkowodne. Woda, obmywająca ich skrzela przepływa zgodnie z zadadami osmozy do wnętrza organizmu. Dlatego zwierzętom tym zagraża nadmiar wody i utrata soli mineralnych. Nadmiar wody usuwają one za pomocą układu wydalniczego 0 ich nerki produkują silnie rozcieńczony mocz. Natomiast niedobór soli uzupełniają, pobierając je w pokarmie lub w niektórych wypadkach aktywnie przez skrzela albo skórę.
Z osmoregulacją wiąże się wydalanie produktów przemiany materii. Produktami ubicznymi przemian węglowodanów i tłuszczów sa woda i dwutlenek węgla, a z rozkładu białek oraz zasad izotowych wychodzących w skład kwasów nukleinowych - szkodliwe dla organizmu ziwązki azotowe: amonian, mocznik i kwas moczowy. Dwutlenek węgla usuwany jest przez układ oddechowy. Woda może być wydalana jako składnik moczu przez układ wydalniczy, a także wraz z potem lub odchodzmi. Natomiast związki azotowe są wydalane wyłącznie przez układy wydalniczy
Amoniak powstaje głównie podczas procesy rozkładu białek. Jest to ziwązek silnie toksyczny, dlatego musi zostać rozpuszczony w wodzie albo przekształcony w formę mniej toksyczną. Z tego względy stanowi on końcowy produkt przemian białek głównie u zwierzat wodnych. Produkują one bardzo rozcieńczony mocz, utrzymując niskie i nieszkodliwe stężenie amoniaku w ciele. Zwierzęta, które wydalają amoniak, nosza nazwę amoniotelitycznych. Należą do nich bezkręgowce wodne i żyjące w środowisku wilggotnym, a spośród kręgowców - ryby i larwy płazów
Zwierzęta lądowe są zmuszone do oszczędnego gospodarowania wodą, dlatego wydalanie rozpuszczoenego w wodzie aminiaku prowadziłoby u nich do szybkiego odwodnienia i zatrucia organizmu. Amoniak jest więc u tych zwierzat wyłączany w ciągu przemian metabolicznych prowadzących do powstania innych związków azotowych, takich jak mocznik. Jest on mniej toksyczny od amoniaku, dlatego jego stężenie w moczu może być większe.Zwierzęta u których głównym produktem przemiany materii jest mocznik nazywa się ureotelicznymi. Oprócz płazów oraz ssaków należą do nich ryby chrzęstnoszkieletowe.
Kwas moczowyto związek o minimalneh toksyczności, bardzo słabo rozpuszczalny w wodzie. Jest wydalany w postaci kryształków lub gęstej zawiesiny zawierającej śladowe ilości wody. Jego wytwarzanie wymaga jednak dużego nakładu energii, dlatego wydalają go te organizmy, które musza prowadzić bardzo oszczędną gospodarkę wodną. Zwierzęta wydalające kwas moczowy nazywane sa urykotelicznymi. Należą do ich owady, ślimaki lądowe, gady oraz ptaki
Każda komórka budująca ciało gąbek i parzydełkowców kontaktuje się bezpośrednio ze środowiskiem zewnętrznym. Dlatego usuwanie zbędnych produktów przemiany materii odbywa się u nich na zasadzie dyfuzji bezpośrednio przez błonę komórkową. Jednak więsz